Yıllardır ülkemizde de, dünyada da tartışılır; doğal çim mi suni çim mi diye. Profesyonel liglerde oynanan müsabakalardaki bozuk zeminlerden sikayet edenler, alt liglerde doğal çimin bakımının zorluğundan, maliyetinden dem vuranlar suni çimi çözüm olarak görürler. Bunlar hep sporun idareci ve izleyenlerinin argümanları. Buna karşın spor camiasının işçileri olan sporcular arasında yaygın kanı suni çimin daha fazla ve akut sakatlıklara yol açtığı yönünde.
Sağlık konusu maliyet, seyir zevki gibi diğer kriterlerin doğal olarak önünde olması nedeniyle ilk ortaya konan, ve sakatlık oluyorsa “tamam o zaman kahrolsun suni çim” noktasına hemen getiren argüman olduğu için önce onun üzerinde duralım. Suni çimin özellikle kronik kasık sakatlıklarına neden olduğu ülkemizde de yaygın bir kanı. Bu kanıyı bilgi seviyesine getirecek bir veri elde olmamasına karşın futbol camiasında kime sorsanız Emre 
Belözoğlu’nun kasık sakatlıklarının suni çimden kaynaklandığını hemen söyler. Ancak kronik sakatlıkları belli bir sebebe bağlamak pek mümkün değil.
Hemen her yerde suni çimin sakatlıklara etkisi ile ilgili yazılar bulmak mümkün. Bunların en ciddilerinden Journal of Sports Medicine’de konuyla ilgili dönem dönem çeşitli makaleler yer alıyor. Burada yayınlanan araştırmalara göre suni çimde sakatlık riski doğal çimden %10-14 daha az, ki bu en iyi zemine sahip doğal çim sahalarla yapılan bir kıyaslama. Bu ezber bozan bir istatistik ama dikkatli yaklaşmakta fayda var. Öncelikle sakatlığın bu istatistiğe girmesi için sporcunun bir ya da daha fazla gün antrenman ya da maç kaçırmasına sebebiyet verecek ciddiyette olması gerekiyor. Dolayısıyla suni çim aleyhindeki önemli argümanlardan biri olan sürtünme yanıkları oyuncunun maç veya antrenman yapmasına engel olmadığı için bu oran içinde hesaplanmıyor.
Burada dikkat edilmesi gereken bir durum da, suni çim ile doğal çim arasındaki önemli farkın oyun karakterinin değişmesi olduğu. Suni çimde top daha süratli, oyun daha hızlı oynanıyor, ve de daha az kayarak müdahale yapılıyor. Bu az önce bahsettiğimiz sakatlık istatistiğine girmeyen sürtünme yanıklarının oyuncu psikolojisine ve oyun tarzına yaptığı etki. Oyuncular, belki de suni çimin yıllardır devam eden haklı ya da haksız kötü şöhretinden kaynaklı, suni çimde oynadıktan sonra kendilerini daha yorgun hissettiklerini ifade ediyorlar. Yorgunluk düzgün ölçülebilir bir kriter olmadığından bunun ne kadar algı etkisi, ne kadar oyunun hızlanması etkisi olduğunu bilemiyoruz. Ancak oyuncuların suni çime negatif bir yaklaşımları olduğu bir gerçek.
Suni çimin ekonomik olarak çok daha uygun olduğu da sürekli tekrar edilen bir argüman. Bu konuda da yayınlanan pek çok araştırma var ancak çıkan sonuçlar araştırmayı kimin yaptırdığına göre çok değişiyor. Örneğin European Turfgrass Society (ETS)’nin yaptırdığı araştırmalarda suni çimin ilk yatırım ve bakım maliyetleri doğal çimi katlarken, European Synthetic Turf Organisation (ESTO)’nun araştırmalarında çok farklı rakamlar görülüyor.
Suni çimin esas sorunlu olduğu konu net olmayan sakatlık ve finans konuları değil. Suni çimdeki yadsınamaz problem yüzey ısısı. 50°C ve üzerindeki ısılarda 10 dakikadan kısa sürede ciltte yanmalar olduğundan yüzey ısısının güvenli kabul edilebilen üst sınırı 49°C. Araştırmalara göre 37°C’lik bir günde suni çim yüzey ısısı 93°C’ye kadar çıkıyor. Bu sıcaklık kafa hizasında 59°C. Sulamayla soğutma yönteminde yüzey ısısı 50°C düşüyor ancak 5 dakika sonra bunun 20°C’sini, 20 dakika sonra ise 44°C’sini geri kazanıyor. Aynı sıcaklıktaki günde doğal çimin yüzey ısısı 41°C ve suyla soğutmadan sonra ölçüm yapmayı gerektirmeyecek kadar uzun süre serin kalıyor.
Suni çimin kanserojen maddelerden yapılması, doğal çimin CO2 emilimi gibi çevre faktörleriyle farklı perspektiflerden de konuya yaklaşmak mümkün.
Özellikle üçüncü jenerasyon olarak tabir edilen suni çimde eskisine nazaran çok ciddi ilerlemeler kaydedildiği bir gerçek. Ancak teknolojik gelişmelerle eksikliklerini gideren yalnız suni çim değil. Kuraklığa, sert yağış koşullarına, soğuğa, sıcağa, hastalıklara, ışıksızlığa ve diğer olumsuz faktörlere dayanıklı çim tohumlarının geliştirilmesi, bunların maliyetlerinin üretimdeki gelişmelerle düşmesi, suni güneş ışığı gibi bakım alternatiflerinin daha ucuz ve kolay erişilebilir olması gibi konularla doğal çim de karnesini daha iyiye taşıyor.
Mevcut durumda benim tercihim bir izleyici olarak doğal çim, ve suni çimin uzunca bir süre aradaki farkı kapatacağını sanmıyorum. Buna karşın Türkiye’de halihazırdaki çim sahaların en üst düzey organizasyonlardaki hali de ortada. Maliyetleri milyon milyon dolarlarla ifade edilen futbolcularını kendi sahasının kötü zemininde oynatarak sakatlık riskini artıran klüplerimiz keşke biraz özen gösterseler de, biz de yurtdışındaki zeminlere imrenerek bakmasak.
ABCSPOR
