SURİNAM FUTBOLU VE SURİNAM KÖKENLİ FUTBOLCULARIN HOLLANDA FUTBOLUNA ETKİLERİ…
Bu haftaki yazımda biraz Surinam tarihinden biraz Surinam futbolundan, biraz da Surinam kökenli futbolcuların Hollanda futboluna etkilerinden bahsedeceğim.
Surinam, Güney Amerika’nın kuzeydoğu Atlantik kıyısında yer alan bir ülkedir. Kıtanın en küçük ülkesi olan Surinam’ın nüfusu ancak 500.000’in üzerindedir. Pirinç, muz ve şeker kamışı kadar dünya futboluna kazandırdığı futbolcuları ile de ünlüdür.
Surinam, 16. yüzyılın başlarında İngilizler tarafından keşfedildikten sonra, Hollanda’lılara Amerika’daki “New Amsterdam” şehri karşılığında verilmiştir. İngilizler ise “New Amsterdam” şehrinin adını “New York” olarak değiştirmişlerdir. Yani bildiğimiz New York’un karşılığında Surinam’a sahip olmuşlardır!
Surinam ekonomisi, o dönem tarlalarda çalışan Afrika kökenli kölelere büyük ölçüde bağımlıydı. 1837’de köleliğin kaldırılmasının ardından Hindistan’dan, Hollanda sömürgesi Endonezya’dan sözleşmeli işçi akını olmuştur. Zamanla Çin, Japonya, ve Orta Doğu’dan gelen göçmenler çalışmak için Surinam’a taşınmışlardır. Hollanda ise Surinam’ı kolonisi haline getirerek Surinam’ın tarımsal zenginliklerinden en iyi şekilde faydalanmıştır.
Surinam 1975’te bağımsızlığını kazanana kadar bir Hollanda kolonisi olarak yaşamış, Surinam’ın ulusal dili Hollandaca olmuştur.
1975’de Surinam bağımsızlığına kavuştuktan sonra, yaklaşık 200.000 Surinam’lı ülkedeki kaotik dönemin de etkisi ile Hollanda vatandaşlığını kazanmak için ülkelerini terk ederek Hollanda’ya göç etmişlerdir. Edgar Davids, Clarence Seedorf, Ryan Babel, Nigel De Jong’un aileleri de o dönemde göç edenler arasındadır.
Hollanda toplumu eşitlikçi bir yapıya sahip olmasına rağmen ilk başta Surinam asıllı futbolcuların kendilerini Hollanda’da kanıtlamaları çok kolay olmamıştır.
Surinam kökenli futbolcuların genlerinde yetenek olduğuna inanıyorum. Brezilya’lı futbolculara çok benzetiyorum. Acaba Brezilya ile sınırları olmasından kaynaklı olabilir mi? Surinam’ın Brezilya ile pek çok benzerliği bulunmaktadır. Surinam’da, aileleri yoksulluk sınırında, ceplerinde para olmayan, boş vakitleri bol, sokakta çıplak ayakları ile futbol oynamaya çalışan çok sayıda çocuk görebilirsiniz. Tıpkı Brezilya’daki gibi. Surinam kökenli futbolcuların Hollanda futboluna yüksek seyir zevki getirdiğini düşünüyorum.
Hollanda’nın 1988 Avrupa Şampiyonasını kazanmasında Surinam asılı futbolcuların çok büyük bir paya sahip olduğunu söylemek sanıyorum yanıltıcı olmaz. (Aron Winter, Ruud Gullit, Frank Rijkaard)
Aynı zamanda 1995 yılında Ajax’ın Şampiyonlar Ligini kazanırken Edgar Davids’in, Clarence Seedorf’un ve Patrick Kluivert’in çok büyük payları olduğunu görmezden gelmek sanıyorum çok büyük haksızlık olur.
Guus Hiddink’in Hollanda milli takımını çalıştırdığı 1995-1998 yıllarında Surinam asıllı futbolculara karşı negatif ayrımcılık yaptığı Hollanda medyası tarafından öne sürülmüş olsa da hiç bir zaman ispatlanamamıştır.
Surinam asıllı futbolcuların ülke takımları yerine Hollanda’yı seçmelerindeki en önemli sebeplerden biri ülkelerindeki ekonomik sıkıntılardır. Ülkeleri bağımsızlıklarını kazandıklarından sonra işsizlik, kıtlık, sosyal huzursuzluklar ile boğuşmuştur.
Asıl en önemli sebep ise, Surinam çifte vatandaşlık statüsüne Kasım 2019 tarihine kadar izin vermemiş olduğundan, Hollanda’ya göç etmiş olan Surinam’lılar, Hollanda vatandaşlığını alarak otomatik olarak Surinam vatandaşlıklarını kaybetmişlerdir. Surinam hükümetinin tüm eleştirilere rağmen çifte vatandaşlık hakkına sıcak bakmaması ve Kasım 2019 tarihine kadar yürürlüğe almamış olması Surinam milli takımının Surinam kökenli futbolcular tarafından tercih sebebi olmamasını sağlamıştır. O yüzden Surinam milli takımının ulusal platformlarda hiç bir başarısı yoktur.
Surinam’da futbol akademileri hemen hemen hiç olmadığından futbola yetenekli çocukların çok küçük yaşlarda aileleri ile birlikte Hollanda’ya göç etmesi bence o dönemde çok doğal karşılanmalıdır. Hollanda’da yeteneklerini geliştirip, yıldız olduklarında, Hollanda milli takımını seçmeleri de kaçınılmazdı. Kaldı ki zaten kendilerine çifte vatandaşlık hakkı da Kasım 2019 tarihine kadar tanınmadı. Belki kendilerine çifte vatandaşlık hakkı daha önce tanınsa idi, bir kısmı zaten Surinam milli takımını seçmiş olurlardı. O yüzden Surinam’lı futbolcuları neden Surinam milli takımını seçmedikleri ile ilgili olarak eleştirmek Kasım 2019 öncesine kadar açıkçası çok yersiz olur. Ayrıca Hollanda’daki futbol akademilerinin dünyanın en iyi akademileri olduğunu da unutmamamız gerekir.
Surinam asıllı futbolcular Hollanda futboluna kesinlikle renk katmıştır. Fizik gücü ile birlikte estetiğe ve tekniğe dayalı Hollanda futbolunun gelişimine sebebiyet vermişlerdir.
Ruud Gullit, Clarence Seedorf, Frank Rijkaard, Edgar Davids, Virgil van Dijk, Gini Wijnaldum, Patrick Kluivert, Jimmy Floyd Hasselbaink. Hepsi Surinam’da doğmuş ya da kökeni Surinam’a uzanan futbolculardır.
Surinam, FIFA sıralamasında Solomon Adaları ile birlikte 141. sırada yer almaktadır. Şimdiye kadar Dünya Kupası ya da Olimpiyatlara katılmaya hiç hak kazanamamışlardır.
Aslında Surinam’da futbol çok sevilmektedir ve futbol milli sporlarıdır. Ülkede, basketbol ya da kriket her zaman futbolun gölgesinde kalmıştır. Futbol ülkenin bir numaralı sporudur. Surinam halkı için futbol ülkenin sefil hayatından kurtulmak için bir umuttur. Ünlü bir futbolcu oldukları taktirde iyi bir hayata ulaşma rüyasıdır. Fakat bu yetenekli Surinam’lı futbolcuların çok azı uluslararası ortamda Surinam’ı temsil edebilmişlerdir. Eğer bu futbolcular ülkelerinin milli takımlarını seçmiş olabilseler idi, eminim dünya futbolunda ses getirebilirlerdi. Tabi artık önlerinde bir engel kalmıyor. Öyle sanıyorum ki, önümüzdeki 3-5 yıl içerisinde Surinam futbolu dünyada ses getirmeye başlayacaktır. Belki yakın gelecekte Dünya Kupasında rakibimiz bile olabilir….
Hollanda’yı çeşitli turnuvalarda başarıdan başarıya taşımış olan Surinam kökenli futbolculardan bir kadro kurmaya çalıştım. Yanlarına doğum tarihlerini ve hangi kulübün akademisinde yetiştiğini yazdım.
Kaleci: Michel Vorm (1983, Utrecht Akademi)
Defans: Michael Reiziger (1973, Ajax Akademi)
Defans: Winston Bogarde (1970, Excelsior Akademi)
Defans: Virgil Van Dijk (1991, Willem II Akademi)
Orta Saha: Clarence Seedorf (1976, Ajax Akademi)
Orta Saha: Georginio Wijnaldum (1990, Feyenoord Akademi)
Orta Saha: Frank Rijkaard (1962, Ajax Akademi)
Orta Saha: Edgar Davids (1973, Ajax Akademi)
Forvet: Ruud Gullit (1962, Haarlem Akademi)
Forvet: Jimmy Floyd Hasselbaink (1972, AZ Alkmaar Akademi)
Forvet: Patrick Kluivert (1976, Ajax Akademi)
Aron Winter, Nigel de Jong, Jeremain Lens, Eljero Elia, Orlando Engelaar, Royston Drenthe, Jeffrey Bruma, Mario Melchiot de oluşturduğum ilk 11’den sonra akla gelebilecek Surinam’lı futbolcular olarak sayılabilir.
Şu anki Hollanda milli takımını incelediğimizde ise, Owen Wijndal, Georginio Wijnnaldum, Ryan Gravenberch, Steven Bergwijn, Ryan Babel, Calvin Stengs, Donyell Malen Surinam asıllı futbolculardır.
Surinam milli takımını incelediğimizde ise, Kasım 2019’da Surinam kökenli Surinam dışında oynayan futbolcuların milli takıma çağrılması ile birlikte kadroları oldukça güçlenmiştir.
Ryan Donk (Galatasaray), Shaquille Pinas (ADO Den Haag), Ramon Leeuwin (AZ Alkmaar), Damil Dankerlui (Groningen), Dion Malone (NAC Breda), Warner Hahn (Anderlecht), Florian Jozefzoon (Rotherham United), Myenty Abena (Slovan Bratislava), Ivenzo Comvalius (NK Dugopolje), Diego Biseswar (Apollon Limassol), Tjaronn Chery (Maccabi Haifa), Nigel Hasselbaink (Ihud Bnei Sakhnin), Gleofilo Vlijter (Beiter Jerusalem), Kelvin Leerdam (Inter Miami), Dimitrie Apai (W Collection), Roland Alberg (Hyderabad) artık milli formayı terletmeye başlamışlardır.
B Grubunda Kanada, Bermuda, Cayman Adaları ve Aruba ile birlikte aynı grupta olan Surinam dünya kupası elemelerine (CONCACAF) fırtına gibi başlamıştır. Cayman Adalarını kendi sahasında 3-0, Aruba’yı ise deplasmanda 6-0 yenmişlerdir. Şu anda gruplarında Kanada ile aynı puandadırlar. Bakalım, 2022 Dünya Kupasına Kuzey Amerika ve Karayip elemelerinden gidecek 4 takım içine girebilecekler mi?
Belli mi olur? Ama şu belli ki, Hollanda’da yetişmiş Surinam kökenli Hollanda’lı futbolcuların Surinam milli takımında oynamak adına önleri açılmıştır.
Saygılarımla,
mail: halit.giray@abcspor.com
twitter: @halitselimgiray
